Jak uczeń branżowej szkole I stopnia spełniający obowiązek nauki w formie edukacji domowej realizuje się zajęcia edukacyjne, w szczególności zajęcia praktyczne?

Sposób realizacji obowiązkowych zajęć edukacyjnych, czyli także zajęć praktycznych przez ucznia spełniającego obowiązek nauki w formie w edukacji domowej nie jest zadaniem szkoły, jest to zadanie rodziców. W powyższym przypadku najkorzystniejszą formą realizacji zajęć praktycznych jest zawarcie z pracodawcą umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Uczeń zawiera umowę jako młodociany pracownik.

Odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące realizacji obowiązku nauki w formie edukacji domowej przez ucznia branżowej szkoły I stopnia.

1. Jakie przepisy stosuje się w przypadku spełniania przez ucznia branżowej szkoły I stopnia obowiązku nauki w formie edukacji domowej, w tym realizację zajęć praktycznych jako młodociany pracownik?

1. 1. ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737 ze zm.),
   2. ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750 ze zm.),
   3. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2572 ze zm.),
   4. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. poz. 391),
   5. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z 2018r. poz. 2010 ze zm.),
   6. dział dziewiąty ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2025 r. poz. 277)
      .

2. Jak uzyskać zezwolenie na edukację domową?

1. 1. rodzice ucznia składają wniosek do dyrektora szkoły, do której uczeń został przyjęty,
   2. do wniosku rodzice dołączają:

• • • oświadczenie o zapewnieniu dziecku warunków umożliwiających realizację podstawy programowej,
    • zobowiązanie, że uczeń w każdym roku szkolnym przystąpi do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych,

1. 3. dyrektor szkoły może zezwolić w drodze decyzji na spełnianie obowiązku nauki poza szkołą, czyli w tym przypadku na edukację domową.
      
      

3. Jakie są obowiązki rodziców ucznia branżowej szkoły I stopnia, który spełnia obowiązek nauki w formie edukacji domowej?

1. 1. zapewnieniu uczniowi warunków umożliwiających realizację podstawy programowej obowiązującej na danym etapie edukacyjnym,
   2. dołożenie starań, aby uczeń w każdym roku szkolnym przystąpił do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych.

Z powyższych przepisów wynika, że zapewnienie warunków do realizacji podstawy programowej to obowiązek rodziców, nie jest to zadanie szkoły. Dotyczy to podstawy programowej w zakresie przedmiotów ogólnokształcących oraz podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Egzaminy klasyfikacyjne przeprowadza się z tych przedmiotów, które są realizowane w danej klasie – ustala to dyrektor szkoły na podstawie ramowego planu nauczania.

4. Jakie są zadania szkoły?

Uczeń spełniający obowiązek nauki w formie edukacji domowej, a także rodzic takiego ucznia, może korzystać ze wsparcia szkoły, której dyrektor wydał zezwolenie na edukację domową, obejmującego:

1. 1. prawo uczestniczenia w szkole w zajęciach, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 2, 3 i 5-7 ustawy – Prawo oświatowe, czyli w następujących zajęciach:

• • • dodatkowych zajęcia edukacyjne, do których zalicza się: zajęcia z języka obcego nowożytnego innego niż język obcy nowożytny nauczany w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęcia, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania – jeśli szkoła takie organizuje,
    • zajęciach rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych,
    • zajęciach prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
    • zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności,
    • zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego,

1. 2. zapewnienie dostępu do pomocy dydaktycznych służących realizacji podstawy programowej znajdujących się w zasobach szkoły – w porozumieniu z dyrektorem tej szkoły,
   3. udział w konsultacjach umożliwiających przygotowanie do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych.

Przepisy stwarzają możliwość korzystania ze wsparcia szkoły, co oznacza, że uczeń może korzystać z takiego wsparcia, ale nie musi.

5. Jak realizować zajęcia praktyczne w edukacji domowej?

Rodzice ucznia mają obowiązek zapewnić uczniowi warunki do realizacji podstawy programowej w zakresie przedmiotów ogólnokształcących oraz podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Najtrudniejsze jest zapewnienie możliwości realizacji podstawy programowej w zakresie zajęć praktycznych. Zajęcia praktyczne, tak jak wskazuje nazwa, powinny być realizowane w formie praktycznej, nie zaś w formie teoretycznej.

W związku z tym, w przypadku edukacji domowej, najlepszym rozwiązaniem dla rodziców oraz dla ucznia, który uczy się danego zawodu, jest podpisanie umowy z pracodawcą, który będzie prowadził naukę zawodu tego ucznia jako młodocianego pracownika. Wówczas uczeń branżowej szkoły I stopnia w edukacji domowej będzie realizował tylko przedmioty ogólnokształcące i ewentualnie kształcenie zawodowe teoretyczne oraz tylko z tych przedmiotów będzie przystępował do egzaminów klasyfikacyjnych. Natomiast praktyczną naukę zawodu uczeń będzie odbywał jako młodociany pracownik w ramach przygotowania zawodowego.

Podstawowe zasady organizacji zajęć praktycznych:

• • • zajęcia praktyczne organizuje się w celu opanowania przez uczniów umiejętności zawodowych niezbędnych do podjęcia pracy w danym zawodzie,
    • w branżowej szkole I stopnia praktyczna nauka zawodu jest realizowana w formie zajęć praktycznych,
    • praktyczna nauka zawodu młodocianych jest organizowana przez pracodawcę, który zawarł z nimi umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego,
    • umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu zawiera pracodawca z młodocianym w terminie przyjęć kandydatów do branżowych szkół I stopni,
    • zasady zatrudniania młodocianych zregulują przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy,
    • zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego oraz wynagradzania młodocianych określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.
      
      

6. Kiedy następuje cofnięcie zezwolenia na edukację domową?
7. 1. na wniosek rodziców,
   2. jeżeli uczeń z przyczyn nieusprawiedliwionych nie przystąpił do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych,
   3. jeśli uczeń nie zdał rocznych egzaminów klasyfikacyjnych,
   4. w razie wydania zezwolenia z naruszeniem prawa.